विजेट आपके ब्लॉग पर

Saturday, April 11, 2009

5. मगही उपन्यास "बबुआनी अइँठन छोड़ऽ" में प्रयुक्त ठेठ मगही शब्द

बअछो॰ = "बबुआनी अइँठन छोड़ऽ" (मगही उपन्यास) - आचार्य सच्चिदानन्द (1923 - 5 अप्रैल 2007) ; प्रथम संस्करणः मार्च 2004; प्रकाशकः आनन्द प्रकाशन, ए-227, पी॰ सी॰ कॉलोनी, कंकड़बाग, पटना-800 020; मूल्य - 30 रुपये; कुल 80 पृष्ठ ।

देल सन्दर्भ में पहिला संख्या अनुच्छेद (section), दोसर संख्या पृष्ठ, आउ तेसर संख्या पंक्ति दर्शावऽ हइ ।

अंचरा (बअछो॰ 5:25.11, 20)
अइँठन (बअछो॰ आमुख:3.3; 15:68.29)
अइसन (बअछो॰ आमुख:3.1, 6.26; 1:11.23, ...)
अइसहीं (बअछो॰ 7:32.12)
अउरो (बअछो॰ 1:11.5)
अकेल्ले (बअछो॰ 5:24.9)
अक्किल (बअछो॰ 3:18.11; 14:62.23)
अटपट (बअछो॰ 4:22.15)
अदमी (बअछो॰ 5:26.2, 27.4)
अन्हारहीं (बअछो॰ 11:52.18)
अपन (बअछो॰ 5:27.2, 26; 9:40.1)
अपनहीं (बअछो॰ 1:11.5, 19; 7:33.8; 15:66.3)
अपनहूँ (बअछो॰ 1:10.11; 5:26.3; 9:43.11)
अपने (बअछो॰ 1:12.13)
अप्पन (बअछो॰ 3:19.9; 8:38.15)
अबकी (बअछो॰ 8:37.11; 9:41.21; 11:52.22, 23; 15:69.11)
अबकी बारी (बअछो॰ आमुख:7.22)
अबकी साल (बअछो॰ 7:34.13)
अबरी (बअछो॰ 1:13.4; 9:41.9; 10:47.18)
अबले (= अब तक) (बअछो॰ 6:31.1)
अबहियों (बअछो॰ 12:54.20; 14:60.18)
अबही ले (बअछो॰ 1:12.10)
अबहुओ (बअछो॰ 15:67.11)
अमिका (= अम्बिका) (बअछो॰ 9:41.1)
अयँ, आयँ, आईं (बअछो॰ 9:43.1; 11:52.8)
अरजना (अरजल सम्पत्ति) (बअछो॰ 9:44.3)
असरा (बअछो॰ 5:26.24)
असूल करना (बअछो॰ 12:57.10)
अहरी (बअछो॰ 1:10.26, 11.11; 11:51.14, 52.7; 13:59.13)
आँख फटल के फटल रह जाना (बअछो॰ 14:62.4)
आउ (बअछो॰ आमुख:4.18, 19; 1:12.23)
आउर, आऊर (बअछो॰ आमुख:6.5, 20)
आजो (बअछो॰ 15:66.17)
आजो (= आज भी) (बअछो॰ 4:23.1, 7)
आरजू-मिन्नत (बअछो॰ 7:32.13)
आरी-पगारी (बअछो॰ 18:76.2)
आसिन (बअछो॰ 3:18.21)
इँहे (बअछो॰ 12:57.9)
इटिंग-मीटिंग (बअछो॰ 13:58.10)
इनकनी (बअछो॰ 5:27.5)
इनकर (बअछो॰ 11:52.4)
इयाद (बअछो॰ 2:15.29)
इस्टार्ट (बअछो॰ 8:39.11)
इहवाँ (बअछो॰ आमुख:4.12)
इहाँ (बअछो॰ 1:13.7; 2:16.1)
इहों (बअछो॰ 14:63.25)
ई (बअछो॰ आमुख:3.17, 4.4)
उजर, उज्जर (बअछो॰ 18:75.7)
उठैले (बअछो॰ 18:75.6)
उनकनिये (बअछो॰ 18:78.1)
उनकनी (बअछो॰ 7:33.9)
उनकनी (बअछो॰ आमुख:3.4; 2:14.19)
उनकर (= उनका) (बअछो॰ आमुख:8.7; 2:15.14-15; 7:34.10, 17)
उनकहीं (बअछो॰ 2:17.1)
उनका (= उन्हें, उनको) (बअछो॰ आमुख:4.21, 5.22; 6:30.10; 8:38.18)
उनका पर (= उनपर) (बअछो॰ 7:34.12)
उनका से (बअछो॰ 8:38.24-25)
उपद्दर (बअछो॰ 2:16.20; 4:21.11)
उल्टा सीधा बात करना (बअछो॰ 9:41.18)
उहईं (बअछो॰ 12:55.23)
उहाँ, ऊहाँ (बअछो॰ आमुख:6.18; 1:13.8; 2:14.4, 16, ...)
उहें, ऊहें, ऊँहे (बअछो॰ 2:14.8; 14:60.22; 16:73.6)
ऊ (बअछो॰ आमुख:4.19, 24)
-ए (= ही; उदा॰ पते {= पता + ए} = पता ही) (बअछो॰ 1:9.20)
एक-ब-एक (बअछो॰ 1:11.12)
एकर (बअछो॰ आमुख:8.1; 2:15.28; 10:47.29)
एकरा (= इसको) (बअछो॰ 5:27.27)
एकरा लागी (बअछो॰ आमुख:8.3)
एकरा से (बअछो॰ 8:38.15)
एक्के (बअछो॰ आमुख:3.14, 4.19; 2:15.11; 3:18.23)
एक्को (बअछो॰ 2:14.15, 20; 2:15.13)
एतना (बअछो॰ आमुख:5.22, 6.28; 1:12.26; 9:40.11)
एतने (बअछो॰ 4:20.5; 5:27.1)
एनहीं (बअछो॰ 10:48.10)
एने (बअछो॰ 1:11.28)
एन्ने (बअछो॰ 4:20.14, 21.17, 25; 9:40.3)
एन्ने ... ओन्ने (बअछो॰ 4:22.2)
एन्ने-ओन्ने (बअछो॰ 7:36.3; 12:54.15, 55.5; 16:70.7)
एहवात (बअछो॰ 5:25.25)
एही (बअछो॰ 2:16.1; 3:18.16; 9:43.20)
एहू (बअछो॰ 4:21.19; 9:42.11)
ऐना (बअछो॰ 12:57.3; 14:62.5)
ऐहिजे, एहिजे (बअछो॰ 3:18.11)
ऐही (should be एही) (बअछो॰ आमुख:5.4, 20; 1:11.2 )
-ओ (= भी; उदा॰ इनको {= इनका + ओ} = इन्हें भी) (बअछो॰ 1:9.17)
ओइसहीं (बअछो॰ 1:10.19; 4:21.5; 10:48.26, 50.19)
ओकनियों (बअछो॰ 4:22.20)
ओकनी (बअछो॰ 4:20.20; 12:55.15)
ओकर (= उसका) (बअछो॰ आमुख:4.1, 2; 6:30.22)
ओकरा (= उसको) (बअछो॰ आमुख:4.12, 27; 6:29.2; 7:35.13)
ओकरा कारण से (बअछो॰ आमुख:7.13)
ओकरा बाद (should be ओकर बाद) (बअछो॰ आमुख:4.4)
ओकरा साथे (बअछो॰ आमुख:4.13)
ओकरा से (बअछो॰ आमुख:4.25; 3:18.19; 7:35.10)
ओकरे (बअछो॰ 1:10.4, 12.14; 8:39.6; 9:43.20)
ओकरो (बअछो॰ आमुख:5.20)
ओकील (बअछो॰ 2:14.13)
ओखनिये (बअछो॰ 9:43.15)
ओखनी (बअछो॰ 1:11.1; 9:41.11; 12:54.6; 14:64.8)
ओतना (बअछो॰ 5:28.4; 7:32.2)
ओनकनी (बअछो॰ आमुख:7.26; 9:41.12, 42.8)
ओनहीं (बअछो॰ 8:38.19)
ओने (बअछो॰ 4:20.5; 9:40.2)
ओन्ने (बअछो॰ 4:21.7, 15, 23; 7:33.6)
ओन्ने ... एन्ने (बअछो॰ 4:22.2)
ओलारना (ओलार-ओलार के) (बअछो॰ 14:63.18)
ओहनी (बअछो॰ 1:10.5; 2:15.12; 6:31.6)
ओही (बअछो॰ आमुख:4.4, 5.7; 1:9.5, 11.9, ...)
ओहू (बअछो॰ आमुख:3.17; 2:14.13; 9:41.17)
औडर (बअछो॰ 7:35.6)
औने-पौने भाव में (बअछो॰ 5:24.13)
कइसहूँ (बअछो॰ 1:12.2; 10:50.23; 14:63.5)
कउआ न बोलतई त बिहान न होतई ? (बअछो॰ 14:61.15)
कउची, कौची (बअछो॰ 4:21.23; 5:27.13; 16:72.25)
कउनो (बअछो॰ 1:12.7, 14; 2:16.8; 6:31.18)
कटनिहार (बअछो॰ 10:50.11, 21)
कड़ुआ तेल (बअछो॰ 5:26.6)
कनमनाहट (बअछो॰ 4:22.11)
कनिया (बअछो॰ 15:68.16)
कने, कन्ने (= किधर) (बअछो॰ 1:9.16; 5:27.1; 12:54.22)
कम्मे (= कम ही) (बअछो॰ 15:68.13)
कलट्टर (बअछो॰ 9:44.16, 17, 19, 45.2, 7, 22)
कलसा (बअछो॰ 14:61.18, 26)
कहाँ राजा भोज आउ कहाँ भोजुआ तेली ? (बअछो॰ 9:42.20-21)
कहार (बअछो॰ 1:9.12)
कहिया (बअछो॰ 1:9.9; 5:28.2; 9:43.2, 18; 12:57.15)
कहिया से (बअछो॰ 8:39.5)
कहिये(= कब के) (बअछो॰ 1:12.10)
कहियो (=कभी भी) (बअछो॰ 6:31.1; 10:46.2)
का (= क्या) (बअछो॰ 16:70.2, 3)
का (= क्या) (बअछो॰ 9:42.15, 43.13)
का दो (बअछो॰ 1:10.5)
काहे (बअछो॰ 14:61.12, 63.2; 17:74.15)
किरानी उरानी (बअछो॰ 9:45.5)
किरिया-करम (बअछो॰ 5:26.23)
किसिम (बअछो॰ 4:22.11; 6:31.19; 7:36.14; 18:80.5)
कुछो (बअछो॰ 2:14.23)
कुटुम (कुटुमे) (बअछो॰ 16:70.22)
कुदारी (बअछो॰ 12:56.11)
कुम्हरटोली (बअछो॰ 12:56.2)
के (= कौन) (बअछो॰ 1:9.14)
के लेके (के कारण, के लिए) (बअछो॰ 7:32.1)
केकर, केक्कर (बअछो॰ 6:30.17)
केकरा (बअछो॰ 1:10.9)
केकरो (बअछो॰ 1:10.18, 11.17; 12:54.4)
केतना (बअछो॰ आमुख:4.25; 3:18.15; 9:41.12)
कैडर (बअछो॰ 7:32.20)
कैदा (बअछो॰ 8:37.7)
कैल-धैल (बअछो॰ 18:76.11)
कोंकड़ा खाना (केकरो) (बअछो॰ 9:45.7)
कोइरी (बअछो॰ 1:9.12; 5:24.6, 26.17)
कोसी, कोशी (= कोस) (बअछो॰ 9:40.15, 41.13)
क्वाटर (बअछो॰ 13:58.20; 16:73.3)
खपड़ा (बअछो॰ 12:55.28)
खमखमाना (बअछो॰ 1:9.11)
खमखमाहट (बअछो॰ 7:36.14-15)
खरिहान (बअछो॰ 4:20.20; 10:50.25, 26)
खरिहानी (बअछो॰ 11:53.10; 12:54.15, 18, 19, 20, 22; 16:70.2)
खर्चा (बअछो॰ 9:42.7)
खर्चा-वर्चा (बअछो॰ 9:41.7; 15:65.8)
खुरपी (बअछो॰ 12:56.11)
खेत-खरिहान (बअछो॰ 4:20.20)
खेत-बधार (बअछो॰ 11:51.7)
खेती-गिरस्ती (बअछो॰ 2:15.17)
खेती-बारी (बअछो॰ 17:74.1)
खेलनिहार (बअछो॰ 6:30.14)
खेसारी (बअछो॰ 5:24.12)
गरीब-गुरबा (बअछो॰ आमुख:4.1; 9:43.14)
गाँज (बअछो॰ 12:55.1, 8, 11)
गाँव-जेवार (बअछो॰ 1:9.20, 10.1, 11.9, ...)
गिरथ (= गिरहथ) (बअछो॰ 4:22.24)
गिरहथ (बअछो॰ 3:19.11)
गुड़गड़ी (बअछो॰ 4:20.3)
गुड़गुड़ाना (बअछो॰ 9:40.1)
गुडुर-गुडुर (बअछो॰ 4:20.4)
गुने (बअछो॰ आमुख:5.7, 20)
गेन्हारी (साग) (बअछो॰ 5:26.12)
गोड़ (बअछो॰ 14:62.14)
गोलमिरिच (बअछो॰ 5:26.7)
गोहुम, गोहूम (बअछो॰ 5:24.12; 10:50.15)
घइला (बअछो॰ 12:54.15, 55.10, 19, 27)
घरहीं (बअछो॰ 12:56.11)
घरुआरी (बअछो॰ 14:61.25)
घरे (बअछो॰ 13:58.1)
घिघियाना (बअछो॰ 3:19.11)
घीउ (बअछो॰ 1:9.13, 14; 8:38.28)
चमरटोली (बअछो॰ 1:10.2, 14)
चमार (बअछो॰ 2:14.1)
चा (= चाचा) (बअछो॰ 8:37.11)
चाउर (बअछो॰ 3:19.12; 5:25.3)
चाही, चाहीं (बअछो॰ 15:65.23)
चिकरना (बअछो॰ 12:55.22)
चिक्कन (बअछो॰ 2:15.15, 17)
चिक्कन-चुप्पड़ (बअछो॰ 4:22.6)
चिचियाना (बअछो॰ 2:14.5; 7:32.16; 11:52.22)
चौंर, चौर (बअछो॰ 4:20.11; 5:25.7; 13:59.13)
चौगिर्दी (बअछो॰ 6:30.29)
छुट्टा मजूर (बअछो॰ 8:37.5; 10:50.12; 11:51.6)
छोट-मोट (बअछो॰ 14:60.3)
जउन (बअछो॰ 4:23.11)
जतियाँव (बअछो॰ 2:16.24)
जन-मजूर (बअछो॰ 8:37.22, 38.2)
जब ले (= जब तक) (बअछो॰ 1:11.16; 8:39.9; 12:57.15)
जब ले .... तब ले (बअछो॰ 8:39.9; 12:57.15; 15:66.1)
जमून (बअछो॰ आमुख:5.28)
जरा के छोड़ना (बअछो॰ 11:52.23)
जराना (बअछो॰ 10:47.29; 14:60.17)
जलम लेना (बअछो॰ 9:44.3-4)
जहईं के तहईं (बअछो॰ 2:15.9)
जहिया (बअछो॰ 5:27.20; 14:64.6; 15:66.20)
जाजिम (बअछो॰ 10:46.6, 22)
जात-वेरादर (बअछो॰ 9:42.20)
जादती (बअछो॰ 1:11.2)
जादे (बअछो॰ 2:14.23; 2:16.2)
जादे से जादे (बअछो॰ 2:16.3)
जानो (= जान भी) (बअछो॰ 15:67.1)
जार देना (बअछो॰ 11:51.22)
जुटल-जुटावल (बअछो॰ 9:40.8)
जुटान (बअछो॰ 8:37.1)
जुटान-फुटान (बअछो॰ 2:17.6)
जुलुम, जुलूम (बअछो॰ 2:16.11; 8:37.20)
जे (= जो) (बअछो॰ आमुख:7.29; 2:15.13)
जे ... से (= जो ... सो) (बअछो॰ 3:18.20; 9:43.12; 14:63.4, 64.13-14; 15:68.3)
जेकर (बअछो॰ आमुख:7.7)
जेकरा (बअछो॰ 1:12.20; 4:23.1)
जेतना (बअछो॰ आमुख:4.5; 3:18.16)
जेतने ... ओतने (= जितना ही ... उतना ही) (बअछो॰ 1:13.6)
जेहल (बअछो॰ 2:15.26)
जोताई (बअछो॰ 17:74.1)
टिटही के टांग उठा के रोके से बादर न बरसतई ? (बअछो॰ 5:26.4)
टुक (कपड़ा) (बअछो॰ 6:29.21)
टूँगना (बअछो॰ 14:62.14)
टेप बन्द होना (केकरो) (बअछो॰ 9:45.3)
टेप शुरू/ चालू होना (केकरो) (बअछो॰ 9:44.8; 45.14)
टेबुल (बअछो॰ 12:57.3)
टोला-महल्ला (बअछो॰ 1:11.11)
ठन-गन करना (बअछो॰ 3:19.15)
ठीके (बअछो॰ 8:38.9)
डंटा (बअछो॰ 10:47.15; 12:55.7)
डगरा (बअछो॰ 5:26.12)
ढकना (बअछो॰ 12:55.29; 14:61.18, 26)
ढेर (=बहुत) (बअछो॰ आमुख:5.28; 9:42.2; 10:46.19)
त (=तो, तब) (बअछो॰ आमुख:5.19; 9:44.5)
तइयो (बअछो॰ आमुख:5.23, 6.25; 5:26.20; 7:32.7, 33.5; 10:46.19; 14:62.7; 15:68.8; 18:77.17)
तनि (बअछो॰ आमुख:4.7; 2:16.21; 3:19.15)
तनिक्को (बअछो॰ 2:16.15)
तनी (बअछो॰ 5:24.5)
तनीमानी, तनीमनी (बअछो॰ 1:10.2)
तब ले (बअछो॰ 12:57.15; 13:59.3)
तब ले (=तब तक) (बअछो॰ 1:11.13)
तबरिये (बअछो॰ 11:51.19)
तबरी (बअछो॰ 15:67.12)
तबहिये (बअछो॰ आमुख:8.13; 18:79.10, 13)
तबहियो (बअछो॰ 15:67.1)
तबे (बअछो॰ 9:40.11)
तबो (बअछो॰ 18:78.15)
तर (बअछो॰ 3:18.4; 5:28.7; 8:37.1)
तर्रार (बअछो॰ 2:14.4)
तीज (बअछो॰ 5:25.5, 14, 22)
तीज व्रत (बअछो॰ 5:26.19-20)
तुरते (बअछो॰ आमुख:6.5; 8:38.15)
तोर (बअछो॰ 1:12.8; 5:28.1)
तोरा (बअछो॰ 2:14.17, 22)
तोरो (बअछो॰ 1:10.5; 4:23.8)
तोहनी (बअछो॰ 9:41.3)
थोड़िके देर (बअछो॰ 6:31.8)
दउनी (बअछो॰ 10:50.27)
दने, दन्ने, देन्ने (बअछो॰ 8:38.7; 14:61.24)
दरिद्दर (बअछो॰ आमुख:3.15; 2:16.21)
दरी जाजिम (बअछो॰ 10:46.6, 22, 47.2, 5)
दलान (बअछो॰ 14:63.12, 13)
दवा-दारु (बअछो॰ 3:18.18)
दाढ़ी-हजामत (बअछो॰ 4:22.7; 12:55.20-21)
दिया (= दीया) (बअछो॰ 14:61.19, 26)
दुआरी (बअछो॰ 9:40.1)
दुन्नो (बअछो॰ 7:33.25, 27; 9:41.3)
दुसधटोली (बअछो॰ 5:24.12, 25.9; 12:54.19)
दुसाध (बअछो॰ 1:9.10)
दूरा (बअछो॰ 1:10.12; 13:59.13)
दोकान (बअछो॰ 5:24.10, 11)
दौड़ल आना (बअछो॰ 9:40.16)
धन कटनी (बअछो॰ 9:40.15, 43.16; 10:50.21; 12:55.6)
धारी (बअछो॰ 10:46.5)
धेयान (बअछो॰ 2:16.27; 13:19.8)
धोबी (बअछो॰ 2:14.2)
नउआ (बअछो॰ 4:22.1)
नगदा-नगदी (बअछो॰ 12:57.5)
नरचा (बअछो॰ 4:20.4)
नहिंये (बअछो॰ आमुख:5.10; 4:22.20; 9:42.17, 26)
नाक ऊँचा करना (बअछो॰ 16:70.18)
नाक होना (बअछो॰ 6:30.2)
नाकुर-नुकुर करना (बअछो॰ 10:48.8)
निमन (बअछो॰ आमुख:5.28; 3:19.6; 4:20.2)
नियर (बअछो॰ 5:24.5; 15:66.4)
निस्पीट्टर (बअछो॰ 1:11.15, 17)
नीमन (बअछो॰ 5:24.1; 8:37.15)
नेहाय खाय (बअछो॰ 5:25.15)
नोन (बअछो॰ 5:24.14, 17)
नोह (बअछो॰ 14:62.14)
नोह टूँगना (बअछो॰ 14:62.14)
न्योता-पेहानी (बअछो॰ 16:71.2)
पइसो भर के अक्किल न होना (बअछो॰ 14:62.23)
पक्कल-पकावल (बअछो॰ 8:38.27)
पजाना, पिजाना (बअछो॰ 12:56.11)
पट्टी ( चारो पट्टी से) (बअछो॰ 6:30.25)
परवइतिन (बअछो॰ 5:25.14)
परसाल (बअछो॰ 3:18.14)
पहिलहीं (बअछो॰ 10:46.10)
पाँजा, पांजा (बअछो॰ 8:38.4, 5, 39.3; 9:40.19, 23; 10:48.26, 27, 50.16, 21, 22)
पाँयलागी, पाँवलागी (बअछो॰ 5:25.10; 18:75.19)
पाकिट (बअछो॰ 13:59.10)
पारन (बअछो॰ 5:25.16)
पिछुत्ती (बअछो॰ 10:46.9)
पिटायी, पिटाई (बअछो॰ 10:50.27)
पीपर (बअछो॰ 5:28.4; 8:37.1)
पोरसा (बअछो॰ 18:75.2)
फट पड़ना (बअछो॰ 11:52.22)
फयदा (बअछो॰ 14:62.3; 15:69.6)
फरक (बअछो॰ 3:19.6)
फरफराना (बअछो॰ 1:10.5)
फलना (बअछो॰ 16:71.12)
फल-फलहरी (बअछो॰ 5:26.18)
फिनो (बअछो॰ 11:52.13; 16:70.2)
बँसवारी (बअछो॰ 14:61.21)
बइद (बअछो॰ 9:41.6)
बकास्त खेती (बअछो॰ 9:43.15)
बगइचा (बअछो॰ 8:37.21, 38.12, 16; 9:40.4, 7)
बड़का (बअछो॰ आमुख:3.7, 4.8; 1:11.4, 12.8; 9:45.19; 10:46.3, 4)
बड़का-बड़का (बअछो॰ 2:15.7; 6:29.2, 4; 10:46.7)
बड़ही (बअछो॰ 5:24.3, 26.17)
बड़ाहिल (बअछो॰ 14:62.29)
बतकही (बअछो॰ 5:27.22, 25)
बनारसो (बअछो॰ 5:28.4)
बनिया (बअछो॰ 5:24.4, 8)
बनिहार (बअछो॰ 10:50.11, 17, 19; 11:51.4)
बनिहारी (बअछो॰ 11:51.3; 12:55.17; 15:66.15)
बबुआ (बअछो॰ 3:19.5)
बबुआन (बअछो॰ 15:68.28)
बबुआनी (बअछो॰ आमुख:3.3; 15:68.29, 69.4, 5)
बमकल (बअछो॰ 14:63.17)
बरदरी, बरदारी (बअछो॰ 14:60.6; 16:72.12)
बरियाती (बअछो॰ 15:65.9; 16:72.10, 20, 21)
बरिस (बअछो॰ 2:15.23)
बलुक (बअछो॰ 9:40.22)
बहरिये (बअछो॰ 10:46.20)
बहुते, बहुत्ते (बअछो॰ 8:38.2; 18:76.5)
बाँट-चूट के (बअछो॰ 10:48.19)
बाकि, बाकी (= लेकिन) (बअछो॰ 1:13.3; 2:16.30; 3:19.5)
बात में बात होना (बअछो॰ 9:40.13)
बादर (बअछो॰ 5:26.4)
बादे (= बाद ही) (बअछो॰ 7:32.1)
बाना-पाटा (भांजना/ के खेल) (बअछो॰ 6:29.17, 30.14,19)
बाबू साहबी (बअछो॰ 15:68.28, 29, 69.3, 5)
बिचड़ा (बअछो॰ 17:74.2)
बिचड़ा (बअछो॰ 3:19.13)
बियाह (बअछो॰ 9:44.27, 45.16)
बियाह-शादी (बअछो॰ 4:22.7; 12:55.29)
बिहान, विहान (बअछो॰ 2:16.29; 5:26.22; 14:63.7, 64.15)
बिहाने (बअछो॰ 5:25.15; 8:37.1, 12, 17; 11:53.9)
बुढ़उ (बअछो॰ 18:78.5)
बुरबक (बअछो॰ 12:55.8)
बूँट, बूंट (बअछो॰ 3:19.12; 5:24.12; 10:50.16; 16:70.1)
बेंग के सरदी आउर मछरी के जुकाम (बअछो॰ 1:9.8-9)
बेकती (बअछो॰ 14:62.9)
बेयान (बअछो॰ 7:33.21, 23)
बेर लुकलुकाना (बअछो॰ 6:30.17)
बेरा (बअछो॰ आमुख:5.1; 3:19.7, 14; 4:20.2; 7:36.12; 15:68.1)
बेरी (बअछो॰ 15:68.9)
बेसाहना (बअछो॰ 4:20.23, 22.8)
बोरा (बअछो॰ 5:24.15)
ब्योहार (बअछो॰ 14:63.18, 27)
ब्राह्मणे (बअछो॰ 9:41.1)
भड़भड़ भड़भड़ (बअछो॰ 5:27.13)
भतवान (बअछो॰ 16:71.12, 72.5)
भर थरिया (बअछो॰ 3:18.13)
भसान (बअछो॰ 6:29.9, 18, 31.18)
भासन (बअछो॰ 2:15.20; 9:40.8)
भासन-वासन (बअछो॰ 2:15.21)
भिर (बअछो॰ 9:41.14; 10:47.11; 16:72.11)
भीतरे-भीतरे पकना (बअछो॰ 14:62.22; 15:68.7)
भूमिहार (बअछो॰ 6:29.4)
भोट (बअछो॰ 9:41.10, 13, 14; 15:68.11; 17:74.11)
भोरहीं (बअछो॰ 5:26.25)
भोरे (बअछो॰ 5:26.23)
मगह (बअछो॰ 15:66.12)
मजूर (बअछो॰ 8:39.1; 9:40.5)
मजूरी (बअछो॰ 3:18.18; 4:22.29; 8:39.3)
मतारी (बअछो॰ 3:18.13)
मरनी-हरनी (बअछो॰ 4:22.8)
मरबे करतई (बअछो॰ 15:67.20)
मरी (मरे पशु का शव) (बअछो॰ 1:10.19, 21; 11:51.11, 13, 52.5; 13:59.13; 14:67.20, 26, 27, 28)
मलिकाना व्योहार (बअछो॰ 10:48.5)
मलेटरी (बअछो॰ 2:16.2, 28)
मसाला-उसाला (बअछो॰ 5:24.14)
मसुरी (बअछो॰ 5:24.13; 16:70.1)
महतवाइन (बअछो॰ 5:25.22, 26.5)
महना (मट्ठा) (बअछो॰ 2:17.10)
माथा (बअछो॰ 2:16.10; 7:32.11)
मामला सलटाना (बअछो॰ 10:49.14)
मामू (बअछो॰ 12:56.25)
मालकियत (बअछो॰ 8:39.4)
मास (= मांस) (बअछो॰ 1:10.27)
मिरचाई (बअछो॰ 5:26.7)
मिलकियत (बअछो॰ 15:67.9)
मीटिंग-तिटिंग (बअछो॰ 11:53.13)
मुख (= मुख्य) (बअछो॰ 12:54.1)
मुसहर (बअछो॰ 1:9.10)
मुसहरी (बअछो॰ 13:58.3; 14:60.9, 23, 61.11)
मूड़ी (बअछो॰ आमुख:6.14)
मेहनत मजूरी (बअछो॰ 9:41.8)
मोकदमा (बअछो॰ 7:32.21)
मोकाबला (बअछो॰ 13:58.6)
मोदियाइन (बअछो॰ 5:25.11, 12, 14)
मोरी (बअछो॰ 3:18.7)
मोसमात (बअछो॰ 5:24.8, 10, 13)
यादव (बअछो॰ 2:14.2; 5:24.7)
रमकरवा, रमकोरवा (बअछो॰ 12:55.29; 14:61.19)
राय-मसविरा (बअछो॰ 11:53.8)
रार (बअछो॰ 4:20.22)
रूखानी (बअछो॰ 12:55.18)
रेयान (बअछो॰ 7:34.2; 8:37.18; 9:40.14; 10:47.17; 13:58.3; 14:61.11)
रेवाज (बअछो॰ 6:30.20)
रोपनी-डोभनी (बअछो॰ 4:20.1)
लइका-फइका (लइकन-फइकन) (बअछो॰ 5:24.23)
लरछुत (बअछो॰ आमुख:3.20)
लरिका (बअछो॰ 11:52.4)
लागी (बदला लेवे लागी = बदला लेने के लिए) (बअछो॰ 1:9.6)
लाठी भांजना (बअछो॰ 6:29.12, 22, 30.23)
लाठी-डंटा (बअछो॰ 12:54.15)
लूर (बअछो॰ 5:27.27)
लेखा (बअछो॰ 9:41.25)
लोखर (बअछो॰ 4:20.5; 9:42.10, 43.25; 11:52.14, 20)
लोहार (बअछो॰ 5:24.3, 26.17)
वसुला (बअछो॰ 12:55.18)
विदमान (बअछो॰ 5:27.8)
विध-बेवहार (बअछो॰ 14:62.9, 14)
विलौक, ब्लाक, ब्लौक (बअछो॰ 9:40.4, 19, 42.5, 43.15)
वेपारी (बअछो॰ 6:29.2)
शरबत-पानी (बअछो॰ 9:42.9)
सऊँसे (बअछो॰ आमुख:7.9; 4:20.23, 22.10; 6:29.9; 8:38.19)
सगरो (बअछो॰ 2:16.12; 2:22.12; 5:27.11; 7:36.14)
सटले (बअछो॰ 18:75.2)
सनीच्चर (बअछो॰ 7:32.3)
सबेरगरे (बअछो॰ 14:63.9)
सबेरहीं (बअछो॰ 14:62.9)
सब्भे (बअछो॰ 16:71.11)
समियाना (बअछो॰ 10:46.3, 6, 19)
सम्मन (बअछो॰ 7:33.28)
सरकार-फरकार (बअछो॰ 4:23.5)
सलतनत (बअछो॰ 4:21.4)
सल्तन्त (बअछो॰ 3:19.9)
सवांग (बअछो॰ 15:68.26, 28)
सांझे बिहने (बअछो॰ 12:56.18)
सिखावल पढा़वल (संज्ञा रूप में) (बअछो॰ 7:35.22)
सिट्टी-पिट्टी गुम होना (बअछो॰ 3:18.23-19.1; 10:49.19)
सुतना, सूतना (बअछो॰ 4:20.12)
सुतार (बअछो॰ 4:20.1)
से (= इसलिए) (बअछो॰ 2:16.4)
से से (बअछो॰ 5:27.9)
सोनार (बअछो॰ 5:24.3, 26.17)
हंडिया, हँड़िया (बअछो॰ 12:55.19, 27)
हँसुआ (बअछो॰ 12:56.11)
हजाम (बअछो॰ 2:14.2; 5:24.6)
हमनिये (बअछो॰ 4:22.10)
हमनियों (बअछो॰ 7:34.10, 11, 16; 15:66.3)
हमनी (बअछो॰ आमुख:8.11, 13; 1:11.12, 12.28; 8:39.3)
हमर (बअछो॰ आमुख:3.1)
हमरा (बअछो॰ 1:10.4; 4:21.17; 5:28.1; 8:38.27)
हमरो (बअछो॰ 4:22.3)
हमहूँ (बअछो॰ 10:49.9; 12:55.22)
हम्मर (बअछो॰ 8:38.2)
हर (= हल) (बअछो॰ 12:55.19; 14:67.16)
हरतालिका (बअछो॰ 5:26.19)
हरदी (बअछो॰ 5:26.7)
हरवाहा (बअछो॰ 3:18.7; 8:37.5; 14:62.29)
हरवाही (बअछो॰ 3:18.2, 19.4; 12:55.17; 15:66.15)
हवा पानी लेना (बअछो॰ 9:40.17)
हसबरवाह (बअछो॰ 2:16.20)
होय के बाद (= होवे के बाद) (बअछो॰ आमुख:7.12)
होय से (= होवे से) (बअछो॰ आमुख:7.14)

2 comments:

Dr Md Sadique Akhtar said...

if u know the persian vocabularies which are being used in magahi language plz sent to me i will be very thankfull for u. my email addres is sadique111@gmail.com

thanks
s a khan jnu new delhi

नारायण प्रसाद said...

Khan Saheb,
Thanks for visiting this site. In Magahi, people do use a lot of Urdu words, e.g., खुदा-न-खास्ते (ख़ुदा-न-ख़्वास्तः), इन्दे (आइन्द:), इजहार, इन्तज़ार, हकीकत, हुकुम, हिकमत, आरजू, आदाब, सलाम, साहब, etc. For me, it will be difficult to decide which words are Persian and which ones are Arabic, unless I check them in a dictionary.